درباره مشهد مقدس
موقعیت جغرافیایی
شهر مشهد مركز شهرستانی به همین نام و مركز پهناورترین استان، یعنی خراسان است كه دارای 313337 كیلومتر مربع مساحت می باشد و در 36 درجه و 17 دقیقه عرض شمالی و 59 درجه و 36 دقیقه و 45 ثانیه طول شرقی قرار دارد. وسعت شهرستان مشهد 17358 كیلومتر مربع است و در حوضه آبریز كشف رود و در انتهای جنوبی دشت رسوبی توس واقع است و دو رشته كوه هزار مسجد در شمال و بینالود در جنوب آن قرار دارد و ارتفاع آن از سطح دریا حدود 970 متر و فاصله زمینی آن با تهران 934 كیلومتر است، و رودخانه كشف رود در 8 كیلومتری شمال این شهر از شمال غرب به سمت شرق جریان دارد. شهرستان مشهد محدود است از شمال به جمهوری تركمنستان و از شمال غربی به درگز و چناران و از غرب و جنوب به شهرستانهای نیشابور و فریمان و از شرق و جنوب شرقی با سرخس و تربتجام هم مرز است.
این شهرستان دارای 4 شهر (كلات، طرقبه، شاندیز و مشهد) و 5 بخش و 15 دهستان و 1190 آبادی بوده و جمعیت شهرستان مشهد براساس آخرین سرشماری در سال 1375، 2247996 نفر بوده است كه 1908083 نفر ساكن در شهر و 339728 در روستا و بقیه غیر ساكن بودهاند. در نظام سلسله مراتب شهری ایران، مشهد در مرتبه دوم بعد از تهران قراردارد كه به دلیل اعتبار فرامنطقهای و عوامل مختلفی همچون قرارداشتن در مسیر راههای تجاری و ارتباطی كشورهای آسیای میانه و افغانستان، همواره جمعیت آن در حال افزایش است.
آب و هوا
مشهد به دلیل موقعیت جغرافیایی خاص كه درمنطقه مرزی بین شمال و جنوب خراسان قراردارد و همچنین تداخل جبهههای مختلف آب و هوایی، دارای آب و هوا و خصوصیات ویژه اقلیمی است و قسمت اعظم دشت مشهد- نیشابور، جزء اقلیم سرد و خشك و قسمتی از دشت مشهد - قوچان، نیم خشك و سرد و بخش كوچكی از بلندترین ارتفاعات رشته كوه های بینالود و هزار مسجد جزء اقلیم مرطوب سرد میباشد و در مجموع شهر مشهد دارای آب و هوای متغیر، اما معتدل و متمایل به سرد و خشك است و از تابستانهای گرم و خشك و زمستانهای سرد و مرطوب برخوردار است. بیشترین درجه حرارت در تابستانها 35 درجه بالای صفر و كمترین آن در زمستان 15 درجه زیر صفر و میزان بارندگی متغیر و میانگین بارندگی سالانه در مشهد حدود 253 میلیمتر میباشد. رودخانه مهم آن كشف رود است كه از شاخههای مهم آن رادكان، طرقبه، جاغرق، دهبار، زشك، گلستان و دولت آباد است. منابع تأمین آب زیرزمینی دشت مشهد شامل چشمه، قنات، چاهعمیق و نیمه عمیق است.
وضعیت اقتصادی
مشهد به جهت دارا بودن دشت حاصلخیز و نیز از جهت دامپروری و صنعت از اهمیت زیادی برخوردار است. در زمینه كشاورزی، دشت مشهد دارای اراضی مزروعی گسترده است و زراعت اصلی آنها گندم، جو، چغندر قند، پنبه، علوفه، جالیز صیفی جات، نخود آبی و دیم است و باغات میوه نیز از وسعت قابل ملاحظهای برخوردار است و محصولات عمده مشهد سیب، گلابی، هلو، گوجه فرنگی، گیلاس، آلبالو و... است. مراتع مشهد اكثراً ییلاقی است و مستعد داشتن گونههای علوفهای، دارویی و صنعتی میباشد. مساحت مراتع مشهد، حدود 1866000 هكتار است و مراتع مصنوعی به مساحت 2000 هكتار و مساحت جنگلها حدود 22500 هكتار است كه 15000 هكتار آن شامل جنگلهای پسته و 7500 هكتار شامل جنگلهای ارس است. درختان موجود در جنگلها، زبان گنجشك، اقاقیا، افرا، بید، كاج، سرو خمرهای و سرو نقرهای است. مشهد از نظر پرورش دام و طیور نیز اهمیت دارد.
وضعیت صنعتی
مشهد به دلیل وجود منابع معدنی مختلف و تمركز مراكز تولیدی و صنایع خوراكی، نساجی، برق، الكترونیك، شیمیایی، دارویی، سلولزی و صنایع دیگر فلزی و غیر فلزی، بویژه صنایع دستی دارای اهمیت است و صنایع دستی مهم آن از جمله فرش بافی (قالیچه و گلیم)، شعربافی، نمدمالی، پوستین دوزی، سنگ تراشی، قلمزنی روی سنگ، سفالگری، سبد و حصیرباف، فرآوردههای چوبی، فلزی و نقاشی روی چرم، مورد توجه زائران و مسافران است. در شهر مشهد به عنوان صنعتیترین قسمت استان خراسان، بیشترین فعالیتهای اقتصادی در بخش كشاورزی، صنایع غذایی، صنایع ساختمانی، نساجی و پوشاك است. صنایع غذایی فعالیت اساسی را در بخش صنعت مشهد تشكیل میدهد و مشهد در صنعت قند كشور مقام برجستهای دارد و یكی از صادرات عمده مشهد به خارج از منطقه قند تولیدی در این شهر است.
در بخش صنایع غذایی كه عمده فعالیتهای صنعتی مشهد را تشكیل میدهد، در بیش از پانصد واحد تولیدی و كارخانه، انواع رشتههای صنایع غذایی شامل قند، شیر پاستوریزه و مواد لبنی، آرد، كمپوت، نوشابههای غیر الكلی، آبمیوه و دیگر مواد غذایی فعال است. در بخش صنایع نساجی، ریسندگی، پشم بافی، نخ تابی، بافندگی و نساجی تریكو تولیدات مختلف و متنوعی به بازار فروش عرضه میشود و در بخش صنایع فلزی تولیدات مختلف اعم از در و پنجره، كابل، سیمهای برق، الكتروموتور و تراش فلزات انجام میشود و مهمترین تولیدات در بخش صنایع كانی غیر فلزی، آجرماشینی، آجرفشاری، پانل و فرآورده های عایق سنگی می باشد. در بخش صنایع دستی كه مهمترین كالاهای مسافران و مورد نیاز زائران میباشد، تولیدات مختلف در رشتههای دستباف، فیروزه، سنگ و محصولات تولیدی كارگاههای پوستین دوزی، قلمكاری، قلابدوزی و قالیبافی برای فروش به بازارهای مشهد عرضه میشود.
وضعیت تجاری
شهر مشهد از گذشته به عنوان یك شهر زیارتی و سیاحتی مطرح بوده و در حال حاضر علاوه بر اهمیت زیارتی و سیاحتی از جهت فرهنگی، علمی و سیاسی و اقتصادی اهمیت یافته است، به طوری كه به دلایل مختلف، از جمله حضور بیش از 12 میلیون مسافر و زائر در هر سال و قرارداشتن در مسیر بزرگراه آسیایی، از امكانات اقتصادی و تجاری ویژهای برخوردار شده است، چنان كه هم اكنون مركز اداری یكی از مهمترین گمرگات ایران در مشهد قرار دارد. زائران و مسافران عامل اصلی رونق و اهمیت بازرگانی در مشهد بودهاند و عامل دیگر قرار داشتن مشهد در مسیر بزرگراه آسیایی است كه بازارهای متعدد در این شهر ایجاد شده است.
تعداد زیادی كارگاههای خاص تولیدات كالاهای مورد نیاز زائران در مشهد وجود دارد كه سوغاتیهای مشهد از جمله: زعفران، زیره، خشكبار، نبات، مهر و تسبیح و دیگر محصولات را بستهبندی نموده، در معرض فروش قرار میدهند. مهمترین واردات مشهد، انواع الكتروپمپ، موتور برق، و شارژ و فرشهای ماشینی و ماشینهای فتوكپی، تحریر، حساب، وسایل روشنایی برق و گاز، لوازم نیروگاهی، انواع لامپ، لوازم اندازهگیری و تجزیه الكترونیك، انواع دوربینهای عكاسی و فیلمبرداری، لوازم پزشكی، شیرآلات، لوازم پمپ، جرثقیل، كامیون یدككش، ترانسفورماتور، محصولات شیمیایی، قطعات فلزی، چراغهای ایمنی، سنگهای صیقل و سمباده، رنگهای صنعتی، ماشین آلات جوجهكشی، ماشینهای خودكار رایانه، لوازم صوتی و تصویری وقطعات آن، مواد لبنی وخوراكیهای مختلف است كه بیشتر از كشورهای اروپایی، ژاپن، پاكستان و دوبی وارد میشود.
مهمترین صادرات مشهد، پتو، روده، كرك، پسته، آلو، سیب قیسی، برگه زردآلو، زیره سبز، خربزه، گیلاس، انگور، كیك رضوی، فرش، زعفران، ظروف آلومینیوم، لوازم شخصی، رب گوجهفرنگی، فرش، میوهجات خشك و تازه است كه به كشورهای اروپایی، ژاپن، كانادا، امارات متحده، كویت و دیگر كشورها صادر میشود. در مجموع مشهد از نظر تولید میوه یكی از شهرهای مهم ایران به شمار میآید و به دلیل وجود منابع معدنی مختلف و تمركز مراكز تولیدی و صنایع خوراكی، نساجی، برق و الكترونیك، شیمیایی و دارویی، سلولزی و صنایع دیگر فلزی و غیر فلزی و صنایع دستی دارای اهمیت است و رایجترین صنایع در مشهد صنعت فرش بافی (قالیچه، گلیم)، شعربافی، نمدمالی، پوستین دوزی، سنگ تراشی، قلمزنی روی سنگ، سفالگری، سبد و حصیربافی، فرآوردههای چوبی و فلزی، نقاشی روی چرم و بدلیجات است.
علاوه بر اهمیت صنایع در مشهد، صنعت جهانگردی نیز در این شهر از اعتبار و اهمیتی ویژه برخوردار است و به دلیل وجود جایگاه زیارتی و امكانات سیاحتی و گردشگری، مشهد به عنوان یكی از مهمترین قطبهای گردشگری در جهان اسلام و ایران اسلامی, مطرح است، به طوری كه سالانه بین 12 تا 14 میلیون زائر و مسافر در ایام مختلف سال بویژه نوروز و تابستان و ایام مذهبی و اعیاد به مشهد سفر میكنند تا ضمن برخورداری از فیوضات معنوی سفر و زیارت بارگاه ثامن الحجج(ع) از جاذبههای توریستی این شهر دیدن نمایند. در شهر مشهد علاوه بر تعداد زیادی هتل، مهمانپذیر، هتل آپارتمان، مسافرخانه، كمپهای زائر، هتلهای اداری و سازمانی، تكیهها و حسینیهها، در ایام ویژه ستادهای اسكان از طرف ادارات و سازمانها تشكیل میشود كه با هماهنگی و همكاری شهرداری مشهد، ادارات ونهادهای مختلف، مكانهای مختلفی برای پذیرایی وبیتوته مسافران فراهم میگردد.
بیشتر مردم مشهد ایرانی و تعدادی نیز ترك و كرد و عرب هستند، اما زبان رسمی مردم این شهر فارسی و لهجه مشهدی است و 99% ساكنان مسلمان و غالباً پیرو مذهب شیعه جعفری میباشند و بقیه ساكنان پیروان ادیان و مذاهب دیگر هستند. براساس آمارگیری، بیشترین درصد شاغلان در مشهد را بخش خدمات و صنعت تشكیل می دهد و درصد كمتری در بخش كشاورزی شاغل می باشند. درصد شاغلان در بخش خدمات همواره در حال افزایش است كه علاوه بر مسایل عام مربوط به شهرهای ایران، مشهد به دلیل موقعیت زیارتی و تجارتی و سیاحتی، زمینه جلب و جذب این مشاغل را داشته است.
وضعیت فرهنگی
در شهر مشهد به میمنت وجود مرقد مبارك ثامن الحجج (ع) از گذشتههای دور امكانات مختلف فرهنگی در اطراف حرم مطهر وجود داشته و مركز فعالیتهای مذهبی و علمی بوده است، به گونهای كه در حال حاضر, مشهد به دلیل وجود امكانات مختلف فرهنگی از قبیل حوزههای علمیه، مراكز دانشگاهی، پژوهشی و تحقیقاتی متعدد و مراكز مختلف تحصیلات پیشدانشگاهی، انجمنهای مذهبی، علمی، ادبی، هنری، جلسات سخنرانی و وجود نشریات و روزنامه های مختلف، یكی از مراكز مهم فعالیتهای فرهنگی كشور به شمار میآید. این شهر به دلیل اهمیت فرهنگی از قطبهای مهم مذهبی و علمی محسوب میشود و همواره سمینارها و همایشهای مختلف در این شهر برگزار میگردد.
علاوه بر فعالیتهای اساسی و مهم مذهبی و علمی، وجود نمایشگاههای فصلی و دائمی كتابهای منتشره در این شهر از جمله عوامل مهم در اعتلای فرهنگی مجاوران و زائران است. در شهر مشهد علاوه بر مدارس علمیه، دانشگاههای دولتی و مراكز دانشگاهی دیگر از جمله مراكز دانشگاهی غیر انتفاعی دانشگاه آزاد، پیام نور، مراكز آموزش مدیریت دولتی، مراكز آموزشی عالی فرهنگیان، مراكز تربیت معلم و دیگر مراكز آموزشی عالی وابسته به وزارتخانهها و نهادهای مختلف وجود دارد كه در آنها تعداد زیادی از دانشجویان بومی و غیر بومی به تحصیل اشتغال دارند. از دیگر امكانات فرهنگی در شهر مشهد، مركز صدا و سیما، مجموعه های ورزشی و موزهها می باشد كه شامل 11 موزه آستان قدس رضوی، موزه نادری، موزه فردوسی و موزه تاریخ طبیعی خراسان و همچنین مراكز پژوهشی، و كتابخانهها و كتابفروشیهای متعدد است.
- دسته: content
- نوشته شده توسط manager
- بازدید: 6762